خواب مناسب و راحت یکی از عوامل بسیار تاثیرگذار در رشد و سلامتی کودک است در نتیجه والدین همواره باید در تلاش باشند تا شرایطی را مهیا کنند که فرزندشان خواب راحتی داشته باشد و اما این شرایط چیست و چگونه باید آن را فراهم کرد؟ در این مقاله از اویتا این سوالات را پاسخ داده‌ایم و هر آنچه درباره خواب کودک باید بدانید را گفته‌ایم پس اگر کودکی دارید این مقاله را از دست ندهید.
اهمیت خواب راحت در کودکان
معمولا کودکانی که دچار کم خوابی و یا اختلال در خواب هستند از نظر تغذیه نیز با مشکلاتی روبه‌رو می‌باشند و در طول روز تمایل کمتری به خوردن غذا دارند و از طرفی نیز اختلال خواب در کودکان سبب می‌شود که از منحنی رشد خود عقب بمانند و از نظر جسمی و ذهنی رشد مناسبی نداشته باشند از این رو خوابی راحت و مناسب برای کودکان بسیار مهم است.
خواب باکیفیت و مناسب به فرزند شما کمک میکند تا تمرکز بهتر و حافظه خوبی داشته باشد و در نهایت یک یادگیرنده موفق شود. در واقع کم خوابی یا بی‌خوابی بر حافظه، تمرکز و رفتار کودک تأثیر مستقیمی می‌گذارند و یادگیری را برای فرزندتان سخت‌تر می‌کنند و همچنین باعث می‌شوند که در طول روز کودک خلق و خوی بدی داشته باشد و خوب رفتار نکند.
شرایط تامین خواب راحت کودک
بیشتر کودکان در عرض بیست دقیقه پس از رفتن به رختخواب، به خواب می‌روند اگر پس از خاموش کردن چراغ‌ها، کودک شما همچنان بیدار است و این زمان بیداری بیشتر از بیست دقیقه است حتما توصیه‌ها و تمامی چیزهایی که برای ایجاد خوابی راحت و مناسب برای کودک لازم است را انجام دهید. البته در این بخش نکاتی نیز برای ایجاد خواب راحت برای نوزادان را نیز شرح داده‌ایم.
توجه به تغذیه کودک
نوزاد در دو ماهه ابتدایی تولدش، نیاز بیشتری به غذا خوردن تا خواب دارد. پزشکان توصیه می‌کنند که مادران در این دوران حتما هر دو ساعت یک بار به نوزاد خود شیر دهند. در واقع تغذیه مناسب و کافی یکی از اصلی‌ترین ملزومات خواب نوزاد است. اگر نوزاد شما به اندازه کافی شیر خورده و سیر شده باشد طبیعتا خواب خوبی هم تجربه خواهد کرد. معمولا یکی از دلایلی که سبب می‌شود تا بسیاری از نوزادان نتوانند به خوبی بخوابند و زمان زیادی را به گریه و بی قراری بگذرانند، تغذیه ناکافی با شیر مادر است. در نتیجه حتی اگر نوزاد شما علاقه‌ای به خوردن شیر مادر ندارد از روش‌های دیگری چون شیشه شیر برای جایگزین کردن شیر مادر استفاده کنید تا نوزاد تغذیه کافی داشته باشد و خوب بخوابد و در نهایت فرآیند رشدش بهتر سپری شود.
اگر فرزندتان بزرگتر است حتما توجه کنید که در زمان مناسب و شامی سیرکننده بخورد اگر کودکتان احساس گرسنگی و یا سیری بیش از حد داشته باشد ممکن است دچار ناراحتی و هوشیاری شود و همین مساله به خواب رفتن او را دشوارتر میکند. همچنین در صبح، خوردن صبحانه‌ای سالم به ساعت بیولوژیک کودکتان کمک میکند در زمان درست کار خودش را شروع کند.
تعیین برنامه خواب برای کودک
تحقیقاتی بر روی 405 مادری که دارای نوزاد بین 7 تا 36 ماه بودند انجام شد که نتیجه آن نشان داد که توجه به ساعت خواب کودک اثر مطلوبی بر کیفیت خواب او خواهد داشت. در واقع داشتن برنامه خواب برای نوزادان اهمیت زیادی دارد و بسیاری از مادران با دانستن این موضوع از همان هفته‌های 6 تا 8 پس از تولد تلاش می‌کنند تا به ساعات خواب کودک خود نظم و ترتیب بدهند. برای مثال کارهایی چون شیر دادن به کودک قبل از خواب، تعویض پوشک و یا حمام کردن نوزاد درست قبل از خواب کمک خوبی به نظم دادن ساعات خواب او میکند. همچنین می‌توانید در طول روز با کودک خود بازی کنید تا خسته شود و در ساعات پایانی شب بهتر بخوابد.
البته این نکته را نیز به یاد داشته باشید که در ساعت خواب کودک حتما فضا را آرام نگه دارید و هیچ سروصدای اضافی چون صدای جمعیت، گوشی تلفن و یا تلویزیون در محیط نباشد. هر شب درست در یک ساعت مشخص کودک را بخوابانید تا پس از گذشت مدت کوتاهی به طور ناخودآگاه، ساعت بیولوژیک بدن او روی این ساعت تنظیم شود و هر شب در حوالی همان ساعت بخوابد.
میزان خواب مورد نیاز کودک به فاکتورهای فردی و خاص او چون سن بستگی دارد و میزان خواب هر کودکی با کودک دیگر متفاوت است اما در این زمینه محققان، والدین را تنها نگذاشته و مقدار خواب کودکان در سنین مختلف را تخمین زده‌اند که شامل موارد زیر می‌شود:
- 1 تا 4 هفتگی: 15 تا 18 ساعت در روز
- 1 تا 4 ماهگی: 14 تا 15 ساعت در روز
- 4 تا 12 ماهگی: 14 تا 15 ساعت در روز
- 1 تا 3 سال: 12 تا 14 ساعت در روز
- 3 تا 6 سال: 10 تا 12 ساعت در روز
- 7 تا 12 سال: 10 تا 11 ساعت در روز
- 12 تا 18 ساله: 8 تا 9 ساعت در روز
- اهمیت دکوراسیون اتاق خواب کودک
دکوراسیون اتاق خواب کودک باید طوری طراحی شود که هیچ اختلالی در تمرکز او ایجاد نکند و کودک بتواند در محیط اتاق خواب به راحتی به خواب برود، اگر اتاق خواب بیش از حد شلوغ باشد این امکان از کودکتان گرفته می‌شود. یکی از موارد مهم برای ایجاد اتاق خوابی بی‌نقص برای کودک توجه به نور اتاق است.
بیشتر بخوانید: نحوه انتخاب دکوراسیون و رنگ اتاق خواب دخترانه و پسرانه
کنترل سر و صدا و نور اتاق خواب کودک
برای اینکه کودکتان خواب خوبی داشته باشد مواردی چون فضای تاریک، آرام و خصوصی بسیار مهم هستند. اتاق خواب کودک نباید خیلی روشن یا پر سروصدا باشد و همچنین نور آبی که از وسایل الکترونیکی چون صفحه تلویزیون، تلفن همراه، تبلت و کامپیوتر ساطع می‌شود سطح هورمون خواب (ملاتونین) را سرکوب میکند و همین مساله خواب‌آلودگی کودک را به تاخیر می‌اندازد. نور روشن نیز در ساعت قبل از خواب همین مشکل را برای کودک ایجاد میکند در نتیجه حتما حداقل یک ساعت پیش از زمان خواب این دستگاه‌ها را خاموش کنید و در هنگام شب صفحات نمایش را از اتاق خوب کودک خود خارج کنید. اگر فرزندتان در سنین پیش دبستانی یا کوچک‌تر است، نور منزل را یک ساعت پیش از زمان خواب کم کنید.
اگر دارای نوزادی هستید لازم است بدانید که از 3 تا 6 ماهگی (سه ماهه‌ی دوم تولد) میزان خواب نوزاد کمتر می‌شود و زمان بیشتری در طول شبانه روز بیدار است. در واقع از این زمان خواب نوزادتان یک نظم طبیعی پیدا کرده و شما نیز به این نظم عادت می‌کنید. البته پس از گذشت مدت زمانی مراحل رشد کودک این نظم طبیعی خواب او را بر هم خواهد زد چون فرآیند دندان درآوردن که خارش و درد لثه‌ها باعث می‌شود تا نوزاد خواب راحتی نداشته باشد و یا حرکات هوشمندانه و آگاهانه کودک برای کشف دنیای اطرافش باعث می‌شود ساعات بیشتری را در بیداری بگذراند. در این دوران به صداها و نور موجود در فضای خواب نوزاد توجه کنید و همچنین راحت بودن رختخواب کودک نیز از دیگر ملزومات تجربه یک خواب با کیفیت و مناسب برای او است.
استفاده از رختخواب مناسب
در گذشته بسیاری از مادران فکر می‌کردند که نوزادشان هیچ درکی از رختخواب خود ندارد و در نتیجه او را در هر جایی می‌خواباندند. قنداق کردن و بستن دست‌های نوزاد با پارچه تنظیف از جمله کارهایی بودند که از این طرز تفکر نشأت می‌گرفتند. ولی مطالعات و تحقیقات زیادی که در این زمینه صورت گرفته است ثابت کرده که یکی از موارد بسیار تاثیرگذار بر کیفیت خواب نوزاد، راحت بودن رختخواب او است.
توصیه می‌شود در سنین 6 تا 12 هفتگی نوزاد، جهت خواباندنش ابتدا او را به آغوش بگیرید و زمانی که در آستانه خواب قرار گرفت او را در رختخوابی مناسب و راحت قرار دهید تا به راحتی به خواب برود. در نتیجه حتما به مناسب بودن کالای خواب نوزاد و کودک خود توجه ویژه‌ای داشته باشید برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه پیشنهاد می‌کنیم مقاله بهترین سرویس خواب کودک | دخترانه و پسرانه را حتما مطالعه کنید.
نشانه‌های کمبود خواب در کودکان
اگر کودک شما یک یا چند نشانه زیر را دارد بدون شک دچار مشکل کمبود خواب است و می‌بایست برای برطرف کردن آن اقدام کنید.
- افزایش وزن
- بداخلاقی، پرخاشگری و نشان دادن رفتارهای عصبی
- مشکل در تمرکز و توجه
- خواب آلودگی مفرط در طول روز
- افسردگی
- کمبود انگیزه
- عملکرد ضعیف در مدرسه و یادگیری
- بیش فعالی
نتیجه گیری
اگر برای شما سلامت جسمی و ذهنی کودکتان اهمیت زیادی دارد می‌بایست به خواب راحت و مناسب او اهمیت ویژه‌ای داشته باشید که متاسفانه بسیاری از والدین این مساله را نادیده می‌گیرند و همین موضوع باعث بروز مشکلاتی چون افزایش وزن، کاهش تمرکز، خلق و خوی بد و … در کودکان می‌شود.
در این مقاله ترفندها و ریزه‌کارهایی که با انجام آن‌ها شرایط یک خواب راحت برای کودک ایجاد می‌شود را شرح دادیم که برخی از آن‌ها برای نوزادان مناسب است و همچنین اطلاعات مفیدی در ارتباط با خواب کودک به شما ارائه دادیم.